دیابت بارداری

از اونجایی که مامان های زمستون اغلب ازمایش دیابتشون نزدیکه  تصمیم گرفتم این مطلب رو اینجا بزارم تا هر کس خواست استفاده کنه.

دیابت بارداری به شرایطی گفته می‌شود که افزایش قند خون برای اولین بار، در طی دوران بارداری دیده شود. دیابت بارداری، تقریبا در ۴ درصد از بارداری‌ها بروز می‌کند. علت دقیق دیابت باردای مشخص نیست، ولی وجود برخی از سر نخ‌ها، شما را در تشخیص زودرس این بیماری کمک می‌نماید. با توجه به عوارضی که دیابت برای جنین و مادر باردار می‌تواند داشته باشد، پیشگیری و کنترل دیابت در طی دوران بارداری ضروری است.

دیابت بارداری، حالت عدم تحمل گلوکز است و با وجود ناسازگاریش با بدن در زنان باردار بدون سابقه دیابت ظاهر می¬شود. بعد از دو بار آزمایش در صورتی که میزان گلوکز موجود در خون سیاهرگی فرد ناشتا بالاتر از ۱٫۲۶ گرم در لیتر باشد، فرد مبتلا به دیابت است. اما این مورد، نوعی ساده از عدم تحمل گلوکز است که می¬بایست تحت مراقبت قرار گیرد. این مسئله¬ای رایج در دیابت است که (تقریبا در ۵٪ بارداریها) منجر به بروز مشکلات کاملا جدی برای مادر و جنین می¬شود. این بیماری معمولاً بین هفته-های ۲۴ و ۲۸ بی¬قاعدگی ظاهر می¬¬شود و همزمان با آن هورمون لاکتوژن جفتی توسط جفت ترشح شده که باعث ایجاد کاهش حساسیت به انسولین در مادر می¬شود

غربالگري از نظر ديابت در دوران بارداري
غربالگري از نظر ديابت دوران بارداري در موارد زير صورت مي‏گيرد:
• تمامي زنان در انتهاي سه ماهه دوم بارداري (24 تا 26 هفتگي)
• زنان high Risk (زناني كه فرزندان و والدين ديابتي دارند و يا داراي گلوكوزوري بيش از mgr/day 300 هستند)، در اولين ويزيت پره‏ناتال و يا در مواردي كه سابقه عوارض ديابت بارداري در زايمان‏هاي قبلي وجود داشته (از قبيل ماكروزومي و...)
براي انجام غربالگري، 50 گرم گلوكز خوراكي به زنان باردار داده شده و يك ساعت گلوكز خون مورد اندازه‏گيري قرار مي‏گيرد:
• در صورتي كه گلوكز خون زير mgr/dl 140 باشد، طبيعي است.
• در صورتي كه گلوكز خون بين mgr/dl 200-140 باشد، بايد تست Oral Tolerance Glucose Test صورت گيرد. براي انجام اين تست، ابتدا FBS اندازه‏گيري شده و سپس محلولي حاوي 100 گرم گلوكز به بيمار داده مي‏شود. آن‏گاه قندخون بيمار، پس از يك، دو و سه ساعت دوباره اندازه‏گيري مي‏شود. برطبق جدول زير، در صورتي كه تمامي مقادير درحد طبيعي باشند، نياز به بررسي بيشتري نخواهد بود و در صورتي كه يكي از مقادير بالاتر از حد طبيعي باشد، اين آزمون يك ماه بعد مجدداً تكرار مي‏شود و در صورتي كه دو مورد از مقادير، بالاتر از حد طبيعي باشند، بيمار مبتلا به ديابت بارداري است. (براساس معيارهاي كارپنتر-كوستان)
نمونه خون
ناشتا 95
پس از يك ساعت 180
پس از دو ساعت 165
پس از سه ساعت 140
• در صورتي كه گلوكز خون بالاي mgr/dl 200 باشد، بايد FBS را نيز اندازه‏گيري كرد، در صورتي كه FBS بيش از mgr/dl126 باشد، بيمار مبتلا به ديابت است.
درمان ديابت بارداري
• كنترل قندخون: با توجه به عدم توانايي عبور انسولين از جفت، مي‏توان از انسولين براي كنترل قندخون در زنان مبتلا به ديابت بارداري استفاده كرد. انسولين در ابتداي بارداري با ذوز u/kg/day5/0 و در نيمه دوم بارداري با دوز u/kg/day7/0 تجويز مي‏شود. نياز به انسولين، در هفته‏هاي 20 تا 30 بارداري، 2 تا 3 برابر مي‏شود. توجه داشته باشيد كه در بيماران باردار نمي‏توان از داروهاي خوراكي كاهندة قندخون استفاده كرد، زيرا سبب هيپوگليسمي طولاني در نوزاد شده و كنترل مناسبي نيز در دوران بارداري ايجاد نمي‏كنند.
• Monitoring سطح گلوكز: مقادير قندخون درمادر، بهترين شاخص براي تعيين كنترل ديابت بارداري به شمار مي‏رود. قندخون ناشتاي مادر بايد بين 70 تا 80 mgr/dl باشد و پس از صرف يك وعدة غذايي اصلي بايد قندخون mgr/dl50-40 افزايش پيدا كند و يك ساعت پس از صرف غذا، حداكثر به mgr/dl140 برسد. درصورتي كه قندخون بيش از mgr/dl160 باشد، نشان دهندة عدم كنترل قندخون بوده و بيمار بايد به پزشك خود مراجعه كند.
همچنين بايد گلوكز ادرار 24 ساعته را در زن باردار اندازه‏گيري كرد. در حالت طبيعي، حداكثر دفع گلوكز در ادرار 24 ساعته در دوران بارداري روزانهmgr300 است. در كنترل مناسب، مقادير قند ادرار در حد Trace يا 1+ خواهند بود. اما در صورتي كه ميزان قند ادرار در حد 3+ تا 4+ باشد، هيپرگليسمي مطرح است.
گلوكز مايع آمنيوتيك: در اثر هيپرگليسمي مادر، گلوكز مي‏تواند وارد مايع آمنيوني شود، بنابراين ميزان گلوكز مايع آمنيوني نشان دهندة وضعيت گلوكز مادر در هفت روز گذشته است. به طور معمول با پيشرفت بارداري، از گلوكز مايع آمنيوني كاسته شده و در آخرين ماه بارداري به كمتر از mgr/dl20 مي‏رسد.
• Monitoring جنين: بهترين روش ارزيابي جنين، بررسي قندخون مادر است. در موارد پرخطر، بهترين آزمون ارزيابي سلامت جنين انجام CST در هفته 32 بارداري است. از NTS نيز مي‏توان براي ارزيابي جنين استفاده كرد، اما به اندازه CST از حساسيت برخوردار نيست.
• ختم بارداري: معمولاً در مادران ديابتي، وضع حمل در هفته 38 بارداري صورت مي‏گيرد. در مادران ديابتي، بهتر است براي ارزيابي وضعيت تكامل ريه‏هاي جنين به جاي نسبت ليستين به اسفنگوميلين (L/s) از اندازه‏گيري فسفاتيديل گليسيرول مايع آمنيوني استفاده كرد. وجود فسفاتيديل گليسرول بيش از 3 درصد نشانه تكامل ريه‏هاست و مي‏توان در اين زمان وضع حمل را انجام داد. بهترين راه براي ختم زايمان، انجام تحريك زايماني و انجام زايمان واژينال است. در حين زايمان بايد جنين و وضعيت ضربان قلب جنين به دقت مانيتور شود.
• پيش‏گيري از بارداري: در زنان ديابتي براي پيش‏گيري از بارداري مي‏توان از IUD و در صورت تمايل به استفاده از قرص ضد بارداری، مي‏توان از تركيبات با دوز كم پروژسترون استفاده نمود.

توصیه های تغذیه ای برای دیابت بارداری

 ابتلا به دیابت درطی دوره ی بارداری به دیابت بارداری معروف است . دیابت بارداری در 7 درصد از تمام حاملگی ها اتفاق می افتد. شیوع دیابت بارداری درنیمه ی دوم بارداری معمولاً بالا می رود و معمولاً با بدنیا آمدن نوزاد برطرف می شود. اگر دیابت بارداری درمان نشود عوارضی را بوجود خواهد آورد.

قدم اول در درمان دیابت بارداری تغییر روش تغذیه ای و کمک به کنترل قندخون  درمحدوده ی نرمال از طریق رعایت رژیم غذایی سالم است. اکثر زنان باردار با کنترل  صحیح و خوب قند خون نوزاد سالم وبدون هیچگونه عارضه ای را بدنیا می آورند.

 یکی از روشهای تنظیم مقدار قند خون درمحدوده ی نرمال، نظارت بر مقدار مصرف کربوهیدرات در رژیم غذایی است. کربوهیدرات ها بعد از هضم بصورت قند در  خون(گلوکز) ظاهر می شوند. وجود گلوکز یا قند خون برای تولید انرژی دربدن ضروری است و از سوی دیگر جنین از بدن مادر برای تغذیه و رشد این مولکول حیاتی را دریافت می کند، بهمین علت حفظ مقدار قندخون در محدوده ی طبیعی بسیار مهم است.  

کربوهیدراتهای موجود در غذاها

کربوهیدراتها درغذاها ی زیر وجود دارند:

·         شیر و ماست

·         میوه جات و آبمیوه ها

·         برنج، غلات، حبوبات و ماکارونی ها (پاستاها)

·         نان ، کلوچه، بیسکویت ، انواع رول ها و نانهای ساندویچی

·        انواع لوبیای خشک، لپه ، نخود، عدس

·         سیب زمینی ، ذرت، سیب زمینی شیرین، نخود فرنگی، کدوی زمستانی

شیرینی ها ودسرها ، نوشیدنیهای معمولی و گاز دار و آبنبات ها حاوی مقادیر بسیار زیادی قند هستند.

کربوهیدرات موجود در غذاها با واحد گرم اندازه گیری می شود . شما می توانید با مطالعه ی  برچسب روی غذاها از مقادیر قند موجود در آن مطلع شود وبا آموختن  لیست جایگزین می توانید کربوهیدرات موجود در هر وعده ی سروینگ خود را محاسبه و کنترل کنید.

 مقدار توصیه شده ی روزانه

بسیار مهم است که برای ارزیابی رژیم غذایی خود به یک کارشناس یا دکتر تغذیه مراجعه  کنید. متخصص تغذیه با محاسبه ی مقدار کربوهیدارت مورد نیاز شما در  غذاها و میان وعده ها به شما آموزش می دهد که چگونه مقدار کربوهیدراتها ی موجود  در هر غذا را شمارش کنید. با رعایت توصیه های تغذیه ای شما می توانید به کنترل  مقدار قند خون خود بپردازید.

 غذای روزانه ی خود را بین 3 وعده ی اصلی ودو تا 3 میان وعده تقسیم کنید چنانچه دریک وعده مقدار زیادی غذا بخورید مقدار قند خون شما به میزان زیادی بالا خواهد رفت از سوی دیگر نباید هیچیک از وعده های غذایی یا میان وعده های خود را فراموش کنید. در هنگام بارداری ، نیازهای تغذیه ای شما بالا می رود  و از سوی دیگر جنین نیز به تغذیه ی متعادلی نیاز دارد.

 نشاسته

غذاهای نشاسته ای درنهایت به گلوکز تبدیل می شوند بنابراین نباید در خوردن  آنها زیاده روی نمود اما نشاسته باید درهر وعده ی غذایی شما وجود داشته باشد اندازه ی قابل قبول مصرف نشاسته یک فنجان درهر وعده ی غذایی یا دو برش نان است.

شیر

شیر غذایی سالم است و منبع مهمی از کلسیم محسوب می شود. شیر فرم مایعی از کربوهیدرات  می باشد ونوشیدن مقدار زیاد آن در یک وعده سبب افزایش مقدار قندخون می شود بنابراین هر بار تنها یک فنجان شیر میل کنید.

میوه جات

میوه ها غذاهای سالمی هستند اما سرشار از قندهای طبیعی می باشند شما  باید یک تا 3 وعده میوه در یک  روز مصرف کنید اما تنها در یک وعده یک میوه  بخورید. یک وعده میوه عبارتست از: یک قطعه ی کوچک از یک میوه یا نیمی  از یک قطعه ی بزرگ یا حدود یک دوم فنجان از مخلوط میوه ها. از میوه های کنسرو شده در شربت استفاده نکنید زیرا حاوی مقادیر زیادی قند می باشند.

صبحانه

کنترل قند خون درصبح بسیار مشکل است و این به دلیل تغییرات طبیعی درمقدار هورمونها است. خوردن غلات صبحانه ی تصفیه شده ، میوه جات و  حتی شیر در وعده ی صبحانه توسط زنان باردار قابل تحمل نیست. چنانچه قندخون  بعد از صبحانه ی شما بعد از خوردن این نوع غذاها بسیار زیاد بالا می رود  نباید از این غذاها در صبحانه استفاده کنید. غالباً صبحانه ی حاوی پروتئین ونشاسته بهتر قابل تحمل است.

از خوردن آبمیوه بپرهیزید

برای تهیه ی یک لیوان آب میوه شما از چندین میوه استفاده می کنید، بنابراین آبمیوه منبع تغلیظ شده ای از کربوهیدراتها  است و از آنجائیکه مایع است بنابراین می تواند سریعاً قندخون را افزایش دهد بنابراین از خوردن آبمیوه ها بپرهیزید مگر به میزان بسیار کم مثلاً  یک چهارم فنجان معمولی .

شدیداً از خورد ن شیرینی ودسر بپرهیزید

 کیک ها، بیسکویت ها و شیرینی ها حاوی مقادیر بسیار زیادی کربوهیدرات  می باشند این غذاها معمولاً دارای مقادیر زیادی چربی نیز هستند و از  نظر ارزش تغذیه ای نیز پایین هستند. علاوه براین از خوردن سوداها  ونوشیدنی های حاوی شکر نیز پرهیز کنید . از نوشیدنیها و غذاهای حاوی شکر افزوده یا عسل یا شربت ذرت بپرهیزید.

 از شیرین کننده های مصنوعی به جای شکر استفاده کنید

خوردن شیرین کننده های زیر در دوره ی بارداری مشکلی ایجاد نمی کند :

·        آسپارتام با نامهای تجاری Equal، NutraSweet،Natra Taste

·        آسه سولفام Kبا نام تجاری Sunett

·        سوکرالوز با نام تجاری  Splenda

درمورد مصرف محصولاتی که با نام بدون شکر عرضه می شوند دقت کنید

محصولاتی که حاوی شکرهای الکلی هستند معمولاً با نام بدون شکر یا sugar-freeعرضه می شوند اما این محصولات همچنان حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات هستند بروی بر چسب این محصولات بدقت به دنبال کربوهیدرات کل بگردید. شکرهای الکلی دارای اثر laxative(ملین ) هستند یا سبب ایجاد نفق وتولید گاز در شکم می شوند. این نوع شکرها عبارتند از مانیتول، مالتیتول، سوربیتول، زایلیتول، ایزومالت، هیدرولیزات نشاسته ی هیدروژنه . اما برخی از محصولات با برچسب بدون شکر واقعاً حاوی شکر نیستند و بروی قند خون شما تأثیری ندارند مانند سوداهای رژیمی و ژله های رژیمی 

تهیه ی گزارش از مصرف مواد غذایی

بهتر است از همه ی غذاهایی که روزانه مصرف می کنید و مقدار دقیق آن  گزارشی تهیه کنید این کار به شما درکنترل ونظارت بر مصرف  کربوهیدرات کمک خواهد کرد. همچنین بهتراست یک ابزار دقیق  اندازه گیری مانند فنجان را برای صحت میزان مصرف غذاها درنظر بگیرید.